مسیر احیای زری‌بافی، هنر باستانی ایرانیان به بن بست رسیده و از طرف دیگر تولید نخ گلابتون هم در ایران در آستانه خاموشی است.
چمدان: هنر زری بافی و پارچه زربافت تاریخی پر فراز و نشیب دارد. از دوره هخامنشیان که اوج این هنر بود تا امروز زری بافی گاهی در سختی‌ها فراموش شده و گاهی دیگر با حمایت قدرتمندان جان گرفته، اما این هنر ۲۵۰۰ ساله ایرانیان هرگز از بین نرفته است.
زری‌بافی اگرچه در دوره باستان ایران بسیار پر رونق بوده اما در دوره اسلامی رونق خود را از دست می‌دهد تا آنکه شاه عباس صفوی جان دوباره‌ای به آن می‌دهد. او کارگاه‌های بزرگ زری‌بافی را ایجاد می‌کند و هنرمندان بزرگ این حوزه همانند «غیاث الدین نقشبندی یزدی» را از یزد به اصفهان فرا می‌خواند تا این هنر را گسترش دهد.
پس از دوره صفوی دوباره این هنر در سرازیری می‌افتد تا اینکه در دوره پهلوی دوم به آن پرداخته می‌شود و پس از آن نیز در سال ۹۵ سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با برگزاری کارگاه آموزشی پروژه احیاء این هنر را آغاز می‌کند، نتیجه این پروژه چند کارگاه کوچک در کشور است که سازمان میراث فرهنگی علاوه بر آموزش گردانندگان آنها یک دستگاه زری بافی و امکاناتی برای فراهم کردن مکان کارگاه به آنها داده است اما این هنرمندان اکنون با مشکلات فراوانی روبرو هستند چرا که دیگر حمایتی از آنها صورت نمی‌گیرد و مهم‌تر از آن نبود نخ گلابتون چراغ این کارگاه‌ها را به کورسویی از یک شعله کوچک تبدیل کرده است.
روح الله دهقانی استاد زری‌بافی در کشور در اینباره به خبرنگار چمدان گفت: «طبعا برای احیای زری‌بافی به کارگاه زری‌بافی به تعداد کافی و سپس به کارگاه‌های تولید گلابتون نیاز داریم. در حال حاضر نخ گلابتون در ایران تولید می‌شود اما جوابگوی مایحتاج کارگاه‌ها نیست. یک کارگاه کوچک نمادین که یک موزه کوچک است در اصفهان وجود دارد که استاد این کارگاه بخشی از کار را به ملیله‌سازها می‌دهد و کار نهایی را خود انجام می‌دهد. اما تولید این کارگاه بسیار بسیار اندک است و از طرفی از آنجا که هر کیلوگرم نخ گلابتون ۷۰ میلیون تومان قیمت دارد زری‌بافان نیاز به حمایت دارند تا بتوانند از کارگاه‌های گلابتون به اندازه نیازشان خرید کنند و کارگاه‌های گلابتون نیز رونق پیدا کنند.»
استاد گلابتون تربیت بدنی درس می‌دهد | میراث فرهنگی اصفهان قادر به جذب او نیست
او در پاسخ به اینکه آیا اشخاص دیگری نیز در ایران دانش و مهارت ساخت گلابتون را دارند یا خیر توضیح داد: «بله در شهرضا نیز ما استادی برای این کار داریم. همچنین فرزند استاد فولادگر نیز از پدر خود این مهارت را آموخته‌است اما به دلیل ضعف اداره کل میراث فرهنگی اصفهان امکان جذب ایشان در این اداره کل فراهم نشد و وی با وجود داشتن این مهارت نادر در یکی از مدارس معلم تربیت بدنی است.»
پارچه زربافت اثر غیات الدین نقشبندی | موزه دوره اسلامی | ۹ پارچه با امضا او در دنیا وجود دارد که در موزه‌هایی همانند متروپلیتن نگه‌داری می‌شود، دو اثر از این استاد به موزه دوره اسلامی تعلق داشت که سال‌هاست یکی از آنها هرگز دیده‌نشده و به گمان برخی مفقود است
دهقانی با اشاره به اهمیت حمایت از زری بافی توسط دولت اظهار کرد: «زری‌بافی هنر پر هزینه‌ایست بنابراین همواره در طول تاریخ خود تحت حمایت حکومت‌ها بوده‌است برای نمونه در دوره صفوی همیشه کارگاه‌های زری بافی تحت حمایت دربار قرار داشته است. اکنون هم این هنر به حمایت متمولان نیاز دارد.»
این استاد زری بافی در مورد تاریخ این هنر توضیح داد: «به گفته هرودوت پادشاهان هخامنشی لباس‌هایی از جنس طلا و نقره می‌پوشیدند و تاریخ نویسان نیز عنوان کرده‌اند آخرین پادشاه ساسانی به خاطر لباس طلای خود توسط آسیبابان کشته‌می‌شود. اما قدیمی‌ترین نمونه پارچه با نخ طلا که اکنون موجود است به دوره ساسانی باز می‌گردد.»
دهقانی تاکید کرد: «آنچه در زری بافی از همه بیش‌تر اهمیت دارد شیوه نقش اندازی بر روی پارچه است، فرآیند تولید پارچه نقش‌دار است که این هنر را ارزشمند می‌کند و این دانش و هنر ۲۵۰۰ ساله ماست، نقش اندازی با چاپ و سوزن دوزی بر روی پارچه تفاوت دارد و این مساله بسیار مهم است و در درجه بعدی نخ گلابتون است که به این نوع از پارچه‌ها ارزش می‌دهد.
امیدی که خاموش می‌شود
الهام شایانفر یکی از بافندگانی است که در سال ۹۵ در دوره آموزشی زری بافی شرکت می‌کند و در راستای احیای زری‌بافی با دریافت یک دستگاه زری بافی از سازمان میراث فرهنگی و یک خانه نیمه کاره در یزد، زادگاه غیاث الدین نقش بندی، زری‌باف برجسته کشور در دوره صفوی، کار خود را به همراه چندی دیگر از هنرمندان آغاز می‌کند.
یکی از تولیدات آنها تابلوهای کوچک زری‌بافی بود که خرید آن برای مردم عامی نیز امکانپذیر باشد. برای نمونه آنها با تولید یک تابلو با یک پارچه زربافت ۶ در ۶ سانتی‌متر به قیمت ۸۰ هزار تومان سعی کرده بودند تا این کار را در میان مردم ببرند. از نظر آنها این تابلوها هدیه و سوغات نفیسی از هنری باستانی ایران بود اما کارگاه آنها پس از دو سال دیگر تولید زری بافی ندارد. او این مساله را ناشی از عدم حمایت و همچنین نبود نخ گلابتون برای تهیه عنوان می‌کند: «شیوه کار ما با این دستگاه اینگونه است که یک بافنده بالای دستگاه می‌نشیند و نخ دستور را بالا می‌کشد و یک بافنده نیز پشت پدال‌ها قرار می‌گیرد و زمینه را می‌بافد، این دو باید حتما هماهنگ باشند، زمانی هم که از نخ طلا استفاده می‌کنیم حساسیت کار بالا می‌رود زیرا با یک اشتباه و برگرداندن کار به عقب نخ طلا از هم می‌پاشد.»
او ادامه می‌دهد: «اگر بخواهیم هنری را که به فراموشی سپرده شده دوباره احیاء کنیم باید حمایت بیشتری انجام دهیم.»
اگرچه در سال ۹۵ طرح احیا زری‌بافی در ایران رقم خورد اما بدون حمایت، این طرح که برای آن تلاش‌های بسیار شد تا هنرمندان آموزش ببینند و کارگاه‌های کوچک خود را ایجاد کنند، رو به پایان می‌رود با نگاهی به تاریخ پر فراز ونشیب این هنر باستانی ایران باید گفت؛ زری بافی، شاید وقتی دیگر.
پایگاهی اینترنتی است که در موضوعات سلامت و پزشکی، زیبایی، روانشناسی، جامعه شناسی، غذا و تغذیه، خانه و خانهداری، طراحی و دکوراسیون، کودک، مد و لباس، تکنولوژی، سفر و گردشگری، تفریحات، هنر و فرهنگ از دریچه زندگی و چهرهها (سلبریتی) به تولید محتوا میپردازد.